Ka një recetë italiane që prej 600 vjetësh nuk përcillet në italisht: Dromsa arbëreshe e Silës

Në disa fshatra të vegjël arbëreshë në Sila të Kalabrisë, ka një recetë që prej gjashtë shekujsh nuk është shkruar kurrë në italisht. Nuk ka as libra gatimi, as video në internet. Ka vetëm fjalë të pëshpëritura në arbërisht, të njëjtën gjuhë që sollën shqiptarët e shekullit XV, kur u larguan nga vendi i tyre për të gjetur strehë matanë Adriatikut.

Quhet dromsa. Në pamje të parë, duket si një lloj makarone e thjeshtë. Por, është një kujtim i gjallë që nuk e ka ngrirë koha. Është një rit që nuk ka nevojë për peshore apo gota matëse. Gjithçka matet me sy, me dorë dhe me përvojën që rrjedh nga një brez tek tjetri. Mielli shpërndahet në tavolinë, mbi të derdhet ujë i parfumuar me degëza rigoni të freskët dhe gishtat e gjysheve nisin të thërrmojnë kokrriza të vogla brumi, duke i formuar dromsat një e nga një. Pastaj thahet në ajër, ashtu si është bërë gjithmonë, ndërsa në një anë zien salca me domate të pjekura, hudhër, qepë dhe gjethe borziloku.

Kur dromsat bien në tenxhere, aroma përzihet me një muzikë të heshtur: zhurma e ujit që vlon, e drurit që përzien, e fjalëve të thëna në një gjuhë që pjesa tjetër e Italisë nuk i kupton. Përfundimi është një pjatë e thjeshtë, por shumë e kërkuar dhe e mbushur me një shije të papërsëritshme, ku çdo kafshatë është edhe histori, edhe kujtesë.

Dromsa është dëshmi se si mund të mbijetojë një identitet, jo vetëm në shijen e një gatimi, por edhe në fjalët me të cilat përshkruhet. Ajo është një fragment i gjallë i së kaluarës, i paprekur nga shekujt, i pandikuar nga moda apo nga gatimet e shpejta të kohëve moderne.

Dromsa është një nga ato raste të rralla kur koha nuk e zbeh dot as shijen, as gjuhën, as gjestet. Dhe kur del nga kuzhina, është sikur të shërbehet në tavolinë një copëz e gjallë e historisë tonë!